İNGİLTERE- 02.11.2025- Northwestern Üniversitesi araştırmacıları, 25 yılı aşkın süredir 'süper yaşlananlar' olarak adlandırılan kişileri inceliyor. Yeni yayımlanan çalışma, bu kişilerin 80 yaş ve üzerinde olmalarına rağmen bilişsel işlevlerinin orta yaşlı bireylerle aynı seviyede olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmanın en dikkat çekici bulgusu ise bu kişilerin ortak bir özelliğe sahip olması: aktif bir sosyal yaşam.
Süper yaşlananlar kimdir?
Süper yaşlılar ya da yaşlananlar, 80 yaşın üzerinde olup 50'li yaşlardaki kişilerle benzer düzeyde hafıza ve zihinsel performansa sahip bireyler olarak tanımlanıyor.
Çalışmalar, bu kişilerin beyin hacimlerinde yaşla birlikte görülen küçülmenin çok daha az olduğunu ve Alzheimer benzeri dejeneratif değişimlerin de sınırlı seviyede kaldığını gösteriyor.
Araştırmanın 25 yıllık bulguları
Alzheimer's & Dementia dergisinde yayımlanan araştırma, Süper Yaşlıların beyinlerinde diğer insanlara kıyasla dört ila beş kat daha fazla sayıda 'von Economo nöronu' bulunduğunu ortaya koydu. Bu özel nöronlar, sosyal farkındalık ve kişiler arası iletişimle ilişkilendiriliyor.
Bilim insanları, sosyal etkileşimin mi bu nöronların gelişmesini sağladığını yoksa doğuştan bu nöronlara sahip olan kişilerin mi daha sosyal olduğunu henüz kesin olarak bilmiyor. Ancak sonuçlar, sosyal yaşamın yaşlanma sürecinde zihinsel keskinliği korumada önemli rol oynadığını güçlü biçimde destekliyor.
Sosyalleşmek neden bu kadar önemli?
Pasifik Nörobilim Enstitüsü Geriatrik Bilişsel Sağlık Direktörü Dr. Scott Kaiser, "Kronik yalnızlık, sağlık açısından sigara içmek kadar zararlı olabilir" diyor. Kaiser'a göre sosyal ilişkiler, hem kalp-damar hem de beyin sağlığını destekliyor ve demans (bunama) riskini azaltıyor.
Ayrıca sosyalleşmenin stresi azalttığı, 'oksitosin' (mutluluk ve bağlanma hormonu) seviyelerini artırdığı ve bireyleri sağlıklı beslenme, alkol tüketimi ve yaşam tarzı konusunda daha bilinçli tercihlere yönlendirdiği belirtiliyor.
Nörolog Dr. Clifford Segil ise çoklu sosyal etkileşimin beynin farklı bölgelerini çalıştırdığını söylüyor:
Birden fazla kişiyle aynı anda iletişim kurmak, beynin çoklu işlem yapma yeteneğini geliştiriyor. Sosyalleşmek, adeta beyniniz için bir egzersiz.
Beyin sağlığını korumanın diğer yolları
Uzmanlar, yaşlanma sürecinde beyin sağlığını desteklemek için düzenli bir yaşam biçiminin önemine dikkat çekiyor. Dr. Segil, "Hastalarıma her zaman yapılandırılmış bir yaşam öneriyorum. Yeni şeyler öğrenmek, kurslara katılmak, müzik dinlemek, kitap okumak ya da gönüllü çalışmalar yapmak beynin aktif kalmasına yardımcı olur" diyor.
Ancak hem Segil hem de Kaiser, sosyal bağların her şeyin ötesinde olduğunda hemfikir:
"Yaşlandıkça sosyal olmak yalnızca iyi hissettirmez, aynı zamanda beyninizi genç tutar."