11111,62%1,28
42,05% -0,01
48,48% -0,15
5415,19% 0,07
8899,35% -0,96
ABD- 03.11.2025- Alzheimer hastaları genellikle geceleri uykusuzluk, gündüz yorgunluk ve akşam saatlerinde artan huzursuzluk gibi belirtiler yaşıyor. Uzmanlara göre bu durum sadece hastalığın sonucu değil, aynı zamanda onu hızlandıran bir etken olabilir. Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden araştırmacılar, Alzheimer’ın beyin hücrelerindeki biyolojik saat düzenini bozduğunu keşfetti. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, yüzlerce genin gece-gündüz döngüsüne bağlı olarak çalışmayı durdurduğu görüldü. Profesör Erik Musiek, “Alzheimer’la ilişkili 82 genin yarısının, aslında beynin biyolojik saati tarafından yönetildiğini gördük” dedi.
Beynin zamanı şaşınca genler de karışıyor
Araştırma ekibi, Alzheimer benzeri belirtiler gösteren farelerin beyinlerinde mikroglia ve astroglia adı verilen iki hücre türünün ritimlerinin tamamen bozulduğunu tespit etti. Bu hücreler, beynin bağışıklık sistemi ve temizlik ekibi gibi çalışıyor. Ancak zamanlama bozulunca, beyin atıklarını temizleme sistemi çökmeye başlıyor. “Genler kapanmıyor ama doğru sırada çalışmıyor” diyen Musiek, bu dengesizliğin beynin kendini koruma yeteneğini zayıflattığını belirtti.
‘Sundowning’ sendromunun ardındaki saat
Hastaların akşamları artan kafa karışıklığı ve huzursuzluk haline “sundowning” adı veriliyor. Araştırmaya göre bu durum, beynin zaman algısındaki bozulmadan kaynaklanıyor. Biyolojik saatin çökmesi, sadece uyku düzenini değil bağışıklık, stres tepkisi ve hafıza süreçlerini de etkiliyor.
Yeni tedavi umudu: Biyolojik saati yeniden ayarlamak
Bilim insanları, Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatmak için beynin iç saatini yeniden dengeleme fikrini gündeme getirdi. Musiek, “Amacımız saati güçlendirmek ya da zayıflatmak değil, hücre türlerine göre ayarlamak. Doğru ritmi bulabilirsek hastalığın ilerlemesini durdurabiliriz” dedi. Araştırma, doğru uyku düzeni ve sirkadiyen ritim tedavilerinin Alzheimer’a karşı potansiyel silahlar olabileceğini gösteriyor.
