İNGİLTERE - 17.04.2025 - Gökbilimciler, Dünya’ya yalnızca 120 ışık yılı mesafede yer alan ve iki kahverengi cüce yıldız etrafında dik bir kutupsal yörüngede dönen sıra dışı bir gezegen sistemi keşfetti. Araştırma, kahverengi cücelerin ışık verileri incelenirken tamamen tesadüfen ortaya çıktı. 

İkili sistemde ilk kez görüldü

“2M1510” adı verilen bu ikili sistem, bir gezegenin 90 derece açıyla döndüğü ilk kutupsal yörünge olarak astronomi tarihine geçti. Sistem aynı zamanda, ön geçişli kahverengi cüce çiftinin yalnızca ikinci örneği olma özelliği taşıyor. 

Başarısız yıldızlar arasında dönen gezegen

Kahverengi cüceler, yıldızlar ile gezegenler arasında yer alan ara gök cisimleri olarak biliniyor. Yeterli kütleye sahip olsalar da, çekirdeklerinde klasik hidrojen füzyonunu başlatamayacak kadar küçük oldukları için bazen "başarısız yıldızlar" olarak adlandırılıyor.

Beklenmedik sinyal şüphe uyandırdı

Birmingham Üniversitesi’nden Thomas Baycroft liderliğindeki araştırmacılar, 2M1510 sistemindeki yıldızların ışık eğrilerini analiz ederken açıklanamayan bir oynama fark etti. Yıldızlar, etraflarında dönen küçük cisimlerin çekim etkisiyle hafifçe sallanabiliyor. Bu titreşimler, yayılan ışığın dalga boyunda değişiklik yaratıyor.

Veriler kutupsal gezegeni işaret etti

Veriler, bu oynamanın ancak kutupsal bir yörüngede dönen bir gezegenin etkisiyle açıklanabileceğini ortaya koydu. 2M1510 AB b olarak adlandırılan bu gezegenin varlığı, evrendeki yörünge yapılarına dair bildiklerimizi sorgulatıyor.

Sistemde üç kahverengi cüce var

Sistem içinde A ve B olarak adlandırılan kahverengi cüceler, Jüpiter’in 35 katı kütleye sahip ve birbirlerine yakın bir yörüngede 20,9 günde dönüşlerini tamamlıyorlar. Üçüncü bir cüce olan 2M1510 C ise sistemin çok uzağında bulunuyor. 

Kütle ve yörünge belirsiz, keşif heyecan verici

Yeni keşfedilen gezegenin tam yörüngesi ve kütlesi henüz belirlenemedi. İlk tahminler, yörüngesinin 100 ila birkaç bin gün arasında, kütlesinin ise 10 ila 1000 Dünya kütlesi arasında değişebileceğini gösteriyor. Ancak gökbilimciler için bu belirsizlik bile büyüleyici. 

“Bu keşif tamamen şans eseri oldu”

Araştırmanın kıdemli isimlerinden Amaury Triaud, keşfin tamamen rastlantısal olduğunu şu sözlerle ifade etti: “Amacımız böyle bir yapı keşfetmek değildi. Bu, gökyüzünün bize sunduğu olağanüstü bir sürpriz.”