ANKARA- 07.11.2025- Balık kılçıkları 'yeşil sentez' yöntemiyle dönüştürüldü ve kolajen elde edildi. Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulunda atık yönetimine yönelik yürütülen çalışmada, balıkhaneler ve restoranlardan toplanan balık kılçıkları, cilt, kemik, tendon, deri ve diş gibi yapıların temel bileşeninde yer alan tip 1 kolajene dönüştürüldü.

Balıkçılardan kılçık toplandı

Kılçıklardan ekstraksiyon (özütleme) yoluyla elde edilen yüksek kalitedeki kolajenin, sağlık, gıda, kozmetik, biyomedikal sektörler ile sanayide çeşitli kullanım alanları bulunuyor.

Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ebru Kondolot Solak, balık kılçığının özütlemesini yaparak ham halde kolajen elde ettiklerini, karakterizasyon yoluyla da ürünün kolajen olduğunu doğruladıklarını söyledi.

Atıkların çöpe atılmak yerine dönüştürülerek tekrar doğayla paylaşılabileceğine işaret eden Solak, "Çalışmamızda hem atık değerlendirme hem de sürdürülebilirliği sağlama söz konusu, yeşil sentez yapıyoruz. Hem öğrencilerimize yeni bir yol açıyoruz hem de sanayide yeni bir sentez tekniğini göstermiş oluyoruz. Pek çok atık malzemeden yeşil sentezle verimli ürünler elde edilebiliyor. Balık kılçığı bunlardan sadece biri, daha pek çok şey planlanabilir." diye konuştu.

Asetik asit ile kolajene dönüştürüldü

Solak, balık kılçıklarından dönüştürdükleri kolajenin yüksek verimli ve saf olduğunu vurgulayarak şunları ifade etti:

“Ekstraksiyon sırasında 0,5 molar asetik asit kullandık, bu da çevreye zarar vermeyen bir ekstraksiyon süreci. Dolayısıyla balık kılçıkları tamamen kolajene dönüşmüş oldu. Balık kılçıkları da doğadan aldığımız diğer atıklar gibi yine ekosisteme zarar vermeden değerlendirebileceğimiz bir atık türü. Bu teknikle hem çevresel hem ekonomik hem de sosyal olarak topluma katkı sağlamış oluyoruz.”

'Balık atıkları toprağa karıştığında zararlı kimyasallara dönüşüyor'

Çalışmayı yürüten ekibin üyelerinden Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Polimer Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi Seçil Kaya da Türkiye'de yüksek miktarda balık atığı üretildiğini belirtti.

Elde ettikleri kolajenin analizini yaptıklarını dile getiren Kaya, "Yaptığımız analizleri diğer makalelerdeki çalışmalarla karşılaştırdığımızda tip 1 kolajen özelliğini gösterdiğini gördük. Bu da daha biyolojik olarak uyumlu bir kolajen türü ve çok fazla kullanılıyor." dedi.
Solak, şunları kaydetti:

"Kolajende maalesef dışa bağımlı bir ülkeyiz, özellikle Uzak Doğu ülkelerinden geliyor. Balık atıkları ise toprağa karıştığında, yağmurlarla suya karışıyor ya da sulardaki işleme sırasında zararlı kimyasallara dönüşüyor. Bu açıdan atıkların değerlendirilmesi, kolajen gibi kozmetik, sağlık alanında çok fazla kullanılan bir ürüne dönüşmesi gerçekten çok önemli."