10871,08%0,16
41,95% 0,07
48,80% -0,02
5332,73% 0,10
8944,84% 0,00
ÇİN- 24.09.2025- Yerçekimi dalgaları, evrendeki en büyük çarpışmaların yankısı olarak biliniyor. Kara delikler veya nötron yıldızları gibi devasa kütleler çarpıştığında, uzay-zaman dokusunda dalgalanmalar oluşuyor. LIGO ve Virgo dedektörleri, bugüne kadar yüzlerce kara delik birleşmesini bu yöntemle tespit etti. Ancak 2019’da GW190521 adıyla kaydedilen sinyal, diğerlerinden çok farklıydı. Şimdi bu sinyalle ilgili yeni teoriler üretildi.
Sadece 10 milisaniye
Sinyal sadece 10 milisaniye sürdü ve kara deliklerin birbirine yaklaşırken ürettiği tipik ‘yükselen çınlamadan’ yoksundu. Normalde iki kara deliğin yörüngede birbirine sarılarak çarpışması uzun süren bir yankı bırakıyor. Bu kez sinyal aniden kesildi.
Teoriler neler?
Çin Bilimler Akademisi’nden Dr. Qi Lai ve ekibine göre bunun sebebi, çok daha ilginç olabilir: Kısacık bir süreliğine açılıp kapanan bir solucan deliği.
Solucan deliği nedir? Albert Einstein’ın görelilik teorisine dayanan ve iki farklı evreni ya da aynı evrenin uzak bölgelerini birbirine bağladığı düşünülen varsayımsal tünelleri tanımlıyor. Henüz kanıtlanmadı, teori aşamasında.
Araştırmacılar, GW190521’in aslında iki kara deliğin çarpışması sırasında ‘başka bir evrene açılan bir solucan deliğinin çöküşünden gelen yankı’ olabileceğini öne sürüyor. Eğer böyle bir tünel oluştuysa, çarpışmanın sinyali bu solucan deliğinden geçerek bizim evrenimize ulaşmış olabilir.
Dr. Lai, modellerin bu ihtimali tamamen dışlamadığını belirtiyor:
Birleşen kara deliklerin başka bir evrende ürettiği sinyal, solucan deliğinin boğazından geçerek bizim evrenimizde kısa bir yankı darbesi olarak algılanabilir.
Her ne kadar standart açıklama, iki kara deliğin ‘doğrudan çarpışması’ olsa da, bilim insanları solucan deliği modelinin de hâlâ geçerli bir seçenek olduğunu söylüyor.
Ne anlama geliyor?
Bu teori doğru çıkarsa, sadece ‘solucan deliklerinin varlığını kanıtlamakla kalmayacak’, aynı zamanda insanlığa ilk kez ‘kendi evrenimizin ötesine dair bir pencere’ açtığı tespit edilmiş olacak.
