Tertipsiz il olmaz, tertibe boyun eğen kul olmaz(Bavırcan Momışulu).
Yirmi yıl kadar ata yurdumuz Türkistan topraklarında öğretim görevlisi ve idareci olarak çalıştım. Bu sürenin 5 yılı Kırgızistan’ın Oş şehrinde, 15 yılı Kazakistan’ın Türkistan(Yesi) şehrinde bulunan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesinde geçti. Türkistan’da çalıştığım yıllarda Türk dillerini ileri seviyede öğrenme imkanım oldu. Bu vesile ile de Kazakça, Kırgızca, Özbekçe yazılmış çok değerli eserleri okuma mutluluğuna eriştim. Bu mümbit coğrafyada yetişmiş birçok dahi mertebesinde fikir ve aksiyon insanlarının eşsiz düşüncelerinden istifade etmek nasip oldu.
Türkistan Türklüğünün yetiştirdiği fevkalade şahsiyetlerden biri Bavırcan Momışulu’dur. Bavırcan Momışulu, II. Dünya Savaşına katılmış ve Kızıl Ordu’nun savaşı kazanmasında büyük rolü olmuş olan bir komutandır. Savaştaki kahramanlıklarından dolayı kendisine Sovyetler Birliği Hükümeti tarafından kahramanlık madalyası verilmiştir. Savaş sonrasında savaş hatıralarını kaleme alıp bu konuda birçok eser yazmıştır. Bu yönüyle de iyi bir yazardır.
Türkistan’daki Türk devletlerinde bir gelenek vardır. Yerleşim yerlerinin işlek noktalarına, şehirlerarası yolların kavşak noktalarına büyük tabelalar yerleştirip, bu tabelalara hikmetli, ibretli aynı zamanda eğitici sözler asarlar. Yolculuk esnasında bu tabelalardaki yazıları okuyarak gidersiniz. Bu şekilde bir tabela Çimkent Taraz yolunda Sastöbe kavşağında yer alıyor. Tabelada Kazak halkının meşhur yazarlarından biri olan Bavırcan Momışulu’nun “Tertip il olmaz, tertibe boyun eğen kul olmaz” yazılı. Çift yönlü yerleştirildiği için iki yönden de giderken bu eşiz sözü okuyabilirsiniz.
Bu yoldan her geçişimde bu yazıyı okur, ne kadar değerli ve doğru bir söz olduğu konusunda kafamda türlü fikir ışıkları yanardı. Bu sözün doğruluğunu bir yere gittiğinizde şahit olduğunuz tertipsizlik tekrar tekrar size ispat ediyor. Ülkemizde bugün bir tatil beldesinde bulunan yangın neticesinde kaybettiğimiz canlar tertibin ne denli gerekli bir ihtiyaç olduğunun en son acı delili. Yangında kaybedilen canlara Allah(cc.)’tan rahmet diliyorum. İnşallah gerekli tertip saklanır ve bir daha böyle vahim bir hadise gerçekleşmez.
Bu olayın soruşturulmasında görev alan savcılar sadece şu sorunun cevabını arasınlar meydana gelen vahim hadisenin sebebi ortaya çıkar. Soru şu: “Bu yangına hangi tertipsizlik sebep oldu?” Bu sorunun cevabı yanarak ölen canlarımızın maruz kaldıkları feci hadisenin sebebini ortaya çıkaracaktır.
Tertip, tertip ve dahi tertip. Her nerede olursa olsun tertip. Tertibe şahsımızdan başlayarak evimizde, sokağımızda caddemizde, mahallemizde, okulumuzda, iş yerimizde, yaptığımız işte hâsılı hayatımızın hemen her merhalesinde azami ehemmiyeti göstermeliyiz. Mustafa Kemal Atatürk’ün, muasır medeniyetler ülkelerinin önüne geçmeliyiz, hedefine ancak tertibe en iyi şekilde riayet ederek ulaşabiliriz. Gelişmiş ülkeler olarak gördüğümüz ülkelere bakın. Bu ülkelerin gelişmemiş ülkelerden ayrılan en önemli özellikleri, hayatın hemen her sahasında tertibe, nizama azami riayet etmeleridir. Bu ülkeler, tertibe riayet ettikleri sürece de muasır ülkeler olmaya devam edecekler.
Ülkemizde tertibi gerçekleştirmek için gerekli kanunlar hazırlanıyor, ilan ediliyor. Bu kadar kanun, nizam hazırlandığı halde neden bu tertipsizlikler zuhur ediyor? Bu durumda akla ilk gelen ihtimal, demek ki tertibi denetleyen kurumlar ve o kurumların görevlileri tertibi saklayacak kanunların icrasını takip edip gerekli denetlemeyi layıkıyla gerçekleştirmiyor. Denetimsizlik ve denetim neticesinde tertibi bozanlara hak ettikleri cebrin uygulanmaması tertipsizliğin bir alışkanlık haline gelmesine sebep oluyor. Bu alışkanlık da toplumun huzur sağlığını bozan bir virüs olarak her yere yayılıyor.
Elbette ki en güzel denetleyici vicdanımızdır. Bu gerçeği çok iyi bilmeliyiz ve unutmamalıyız ki, bir şeyin doğruluğu veya yanlışlığı konusunda karar verirken aklımız bizi hataya düşürebilir ama vicdanımız bizi yanıltmaz. Bizi hataya düşmekten koruyacak bir vicdana sahip olmak dünyadaki en büyük zenginliğimizden biridir.
Tertibin olmadığı bir ülkenin müreffeh bir ülke olması beklenemez. Ülke olarak müreffeh bir ülke olmak istiyorsak tertibe boyun eğeceğiz. Unutmayalım ve unutturmayalım:
“Tertipsiz ülke olmaz, tertibe boyun eğen kul olmaz.”
