İSTANBUL - 04.08.2025 - İstanbul'da toplu ulaşımı hızlandırmak amacıyla "otobüs öncelikli yol" uygulaması geliyor. Toplu ulaşımda bekleme ve seyahat süresinin azaltılması ve yolculuk kalitesinin artırılması amaçlanan proje için 120 kilometrelik otobüs öncelikli yol planlandı. İlk pilot uygulamanın da bu yıl hayata geçirilmesi hedefleniyor.
Kentin her yerinde uygulanabilir
Projeyle ilgili değerlendirmelerde bulunan İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, İstanbul'da toplu ulaşımı hızlandırmak amacıyla planlanan "otobüs öncelikli yol" uygulamasının gerekli analizlerin ve planlamanın yapılmasının ardından kentin her yerinde uygulanabileceğini söyledi.
İstanbul'da her geçen gün trafiğin kötüye gittiğini belirten Ilıcalı, okullar tatil olmasına rağmen yoğunluğu hissettiklerini, okullar açıldığı zaman trafiğin durma noktasına geleceğini, ticari hızın 10 kilometre/saatin altına düştüğünü ve yaya hızının 5 kilometre/saat olduğunu dile getirdi.
Ilıcalı, tedbir alınması için her ortamda bu durumu dile getirdiğini ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yetkililerine söylediğini kaydederek, "İstanbul'daki yollarda yüzde 85'i, bir yolculu otomobiller var. Otobüs de bu yollardan geçiyor, toplu ulaşım araçları, minibüs, ticari taksi hepsi bu yollardan geçiyor. Dolayısıyla da yollar tıkanıyor. Ne yapmak lazım? Yol kapasitelerini toplu ulaşım lehine kullanmak lazım. Otobüs öncelikli şeritler çizmemiz lazım." dedi.
Acil bir trafik çözümü için çok önemli bir yöntem
Son olarak 40 yılı aşkın bir süredir bu işlerle ilgilenen bir uzman olarak belediyeye bir sunum yaptıklarını anlatan Ilıcalı, şu bilgileri verdi: "Bu yolların artık kapasitesini artıralım. Okullar açıldığı zaman yine büyük sıkıntılar olacak. Vatandaş rahatsız, konforsuz, güvensiz yolculuk yapıyor. Biz de sunumumuzda İstanbul'daki bazı yollar, UKOME kararı alınmış, otobüs şeridi uygulamasına müsait. Bunun haricinde bisiklet yolu uygulaması, müsait yerlerde yol kenarı parklar yapılabilir. Biz bunu yeni keşfetmiyoruz, dünya uyguluyor. Bu yılın başında Los Angeles'ta kendi kullandığımız araçla bu yolları gördüm. Ne kadar güzel çalıştığını gördüm. Aracın içinde hızı ölçüyorum, İstanbul'da da aynı hızı ölçüyorum. Biz burada 10 kilometre/saati zor yakalarken ortalama hız olarak, 30 kilometre hız, yani 3 katı daha hızlı. Sistem çalışıyor, sağa dönüşlerde tek şeridi alıyor. Biz oradan örneklerle, hatta bir yol enkesiti çizerek dedik ki 'İstanbul'da da müsait olan yerlerde hem otobüs yolu yapabiliriz hem bisiklet yolu hem de bunun haricinde müsaitse yol kenarı parka izin verebiliriz.' Bu yol kapasitelerinin yolculuklar lehine kullanılmasını sağlar. Vatandaşın toplu ulaşıma olan ilgisini artırır. Bireysel yolculuklarda azalma olur. Bu acil bir trafik çözümü için çok önemli bir yöntem."
Ilıcalı, projenin yapılmaması durumunda trafiğin çok daha sıkışıp durma noktasına geleceğini vurguladı. Orta ve uzun vadede yine Kadir Topbaş zamanında yapılan master planda İstanbul'un 1200 kilometre raylı sisteme, metroya ihtiyacı olduğunun tespit edildiğini dile getiren Ilıcalı, metro projelerini hızlandırmak, bütçe önceliklerinde de bunlara yer vermek gerektiğini söyledi.
Ilıcalı, tercihli otobüs yolunda bir şeridin otobüse ayrıldığını, diğer yolların araçların kullanımında olduğunu ancak tercihli yolun otobüslerin hızını üçe katladığını belirterek, "Metrobüsün hızı en az 30 kilometre/saat. Yandaki araçların hızı 10 kilometrenin altına düşüyor. Vatandaş burada tercihini yapacak. Avrupa'da herkesin aracı olmasına rağmen toplu ulaşım sistemi çok güçlü olduğu için tercih etmiyor. Dolayısıyla buradan daha konforlu, daha hızlı hareket ettiği için buradaki trafikte de azalma olacak." ifadelerini kullandı.
Önemli olanın birim zamanda en fazla aracı değil yolcuyu geçirmek olduğunu kaydeden Ilıcalı, bu açıdan projenin önemli bir uygulama olduğunu, Avrupa ve ABD'de bir çok şehirde uygulandığını belirtti.
Otobüs öncelikli yolun iki şeritli her yolda uygulanabileceğini ve bir şeridin otobüslere diğer şeridin ise karma trafiğe verilebileceğini belirten Ilıcalı, şöyle konuştu:
"Üç şeritliyse hayli hayli uygulanabilir. Bunun sağa dönüşü, sola dönüşleri çok rahat planlanabiliyor. Ortak şerit uygulaması yapılıyor. İBB'nin tespit ettiği 80 kilometre, 40 kilometre bunlar çok çok az. İstanbul'un her yerinde uygulanabilir. Mesela İstanbul Ticaret Üniversitesi önü İmrahor Caddesi, ihtiyaç varsa burada bir analiz yapılır, yolun geometrisi kaç şerit, 2 şerit, rahat uygulanabilir. Beşiktaş Ayazağa, 3 şerit, rahat uygulanabilir. Diğer sistemlerle de bunun bir entegrasyonu sağlanabilir. Pratik olarak baktığımız zaman bugün için İBB'nin eskiden alınan kararların, kilometre olarak çok azaldığını düşünüyorum. Binlerce kilometre ana arteri olan İstanbul'da en az 2 şeridi olan her yolda uygulanabilir. Yeter ki iyi planlayıp iyi bir analiz yapalım, talep analizi, iyi bir geometrik planlama, iyi bir elektronik denetim sistemi kontrolü ile her yerde uygulayabilirsiniz. İhlal edenler EDS kameralarıyla anında tespit edilir."